FEC - Folia Electronica Classica (Louvain-la-Neuve) - Numéro 20 - juillet-décembre 2010


Carmen ad quendam senatorem : bibliographie sélective

par

Anne-Marie Boxus et Jacques Poucet


Vers :   Présentation généraleTexte latin et traduction françaiseNotes de commentaire


 

Bartalucci A.,  L'antica esegesi virgiliana in un carme anonimo cristiano, dans Studi classici e orientali, t. 42, 1992, p. 127-145.

Begley R., The « Carmen ad quendam senatorem ». Date, milieu and tradition, Ann Arbor, 1985, 308 p. (Diss. Univ. of North Carolina Chapel Hill, défendue en 1984).

Brewer H., Über den Heptateuchdichter Cyprian und die Coena Cypriani, dans Zeitschrift für Katholische Theologie, t. 28, 1904, p. 92-115.

Consolino F.E., Pagani, Cristiani e produzione letteraria latina da Giuliano l'Apostata al sacco di Roma, dans Consolino F.E. [Éd.], Pagani e Cristiani da Giuliano l'Apostata al sacco di Roma. Atti del Convegno internazionale di studi (Rende, 12/13 nov. 1993), Messine, 1995, p. 311-328.

Corsano M. - Palla R. [Éd.], Ps.-Cipriano. Ad un senatore convertitosi dalla religione cristiana alla schiavitù degli idoli. Introduzione di M. Corsano e R. Palla. Testo critico di R. Palla. Traduzione e commento di M. Corsano, Pise, 2006, 144 p. (Poeti Cristiani, 7).

Cracco-Ruggini L., Il paganesimo romano tra religione e politica (384-394 d. C.). Per una interpretazione del « Carmen contra Paganos », dans Atti della Accademia nazionale dei Lincei. Classe di scienze morali, storiche e filologiche. Memorie, t. 23, 1979, p. 3-141.

Croke B. - Harries J., Religious Conflict in Fourth-Century Rome. A Documentary Study, Sydney, 1982, 139  p. (Series Sources in ancient history).

de Labriolle P., Histoire de la littérature latine chrétienne, Troisième édition revue et augmentée par G. BARDY, 2 vol., Paris, 1947, 882 p. (Collection d'études anciennes).

Ebert A., Allgemeine Geschichte der Literatur des Mittelalters im Abendlande. I. Geschichte der christlich-lateinischen Literatur von ihren Anfängen bis zum Zeitlater Karls des Grossen, Leipzig, 1874.

Fontaine J., Naissance de la poésie dans l'Occident chrétien. Esquisse d'une histoire de la poésie latine chrétienne du IIIe au VIe siècle, Paris, 1981, 304 p. (Études augustiniennes).

Hermann L., Claudius Antonius et la crise religieuse de 394 ap. J.-C., dans AA.VV., PANKARPEIA. Mélanges Henri Grégoire [= Annuaire de l'Institut de Philologie et d'Histoire Orientales et Slaves, t. 10, 1950], Bruxelles, 1950, p. 329-342.

Manganaro G., La reazione pagana a Roma nel 408 d. C. e il poemetto anonimo « Contra paganos », dans Giornale Italiano di Filologia, t. 13, 1960, p. 210-224.

Monceaux P., Histoire littéraire de l'Afrique chrétienne depuis les origines jusqu'à l'invasion arabe, 7 vol., Paris,  1901-1923.

Moricca U., Storia della letteratura cristiana, Turin, 2 t. en 3 vol., 1928.

Morel G., [...] Cypriani Episcopi Carthaginensis, Martyris Christi Opera, Paris, 1564.

Morelli C., L'autore del cosiddetto « Poema ultimum » attribuito a Paolino di Nola (Hartel 32), dans Didaskaleion, t. 1, 1912, p. 481-498.

Palla R. : cfr Corsano M. - Palla R.

Perelli A., Ad quendam senatorem ex Christiana religione ad idolorum religionem conversum, dans Schol(i)a. Rivista quadrimestrale di letteratura greca e latina, t. 2, 2, 2000, p. 97-105,  et t. 2, 3, 2000, p. 103-114.

Poinsotte J.-M., Le consul de 382 Fl. Claudius Antonius fut-il un auteur antipaïen ?, dans Revue des études latines, t. 60, 1982, p. 298-312.

Riese A., Anthologia Latina siue Poesis Latinae Supplementum, ed. Buecheler F. - Riese  A., Pars prior [...] Recensuit Riese A., fasc. II [...]. Editio altera denuo recognita [...], Leipzig, 1906.

Rosen K., Ein Wanderer zwischen zwei Welten : « Carmen ad quendam senatorem ex Christiana religione ad idolorum servitutem conversum », dans Dietz K., Hennig D., Kaletsch H. (éd.), Klassisches Altertum. Spätantike und frühes Christentum. Adolf Lippold zum 65. Geburtstag gewidmet, Würzburg, 1993, p. 393-408 (Selbstverlag des Seminars für Alte Geschichte der Universität Würzburg).

Sordi M., È di Cipriano il « Carmen ad quendam senatorem » ?, dans Aevum, t. 82,1, 2008, p. 149-154.

Wischmeyer W.,  Bemerkungen und Beobachtungen zu Ps. Cyprian, « Carmen ad quendam senatorem ex Christiana religione ad idolorum servitutem conversum », dans Loader J.A., Kiesweler H.V. [Éd.], Vielseitigkeit des Alten Testaments. Festschrift für Georg Sauer zum 70. Geburtstag, Francfort, 1999, p. 335-343 (Wiener Alttestamentliche Studien, 1).


FEC - Folia Electronica Classica (Louvain-la-Neuve) - Numéro 20 - juillet-décembre 2010

<folia_electronica@fltr.ucl.ac.be>